فعالیتهای بانکی در ترکیه، قدمتی بسیار طولانی داشته و به زمان عثمانی باز میگردد. در آن زمان، به دلیل نیازهای مالی امپراتوری عثمانی، چندین نمایندگی بانکهای خارجی با نرخ بهره بالا در استانبول گشایش یافت. نخستین بانک عثمانی در سال 1856 میلادی تاسیس شد و تا دهه 1930 میلادی به عنوان بانک مرکزی عمل میکرد. بانک مرکزی ترکیه در ابتدای دهه 1930 میلادی با هدف انتشار اسکناس، حمایت از پول ملی و تنظیم سیستم بانکداری و اعتبار، راهاندازی شد. سپس بانکهای دولتی ترکیه به وجود آمدند. بیشتر این بانکها، مانند بانک کشاورزی برای حمایت از یک بخش اقتصادی و یا یک صنعت خاص افتتاح شدند.
با رونق گرفتن فعالیتهای صنعتی در دهههای بعد، صنعت بانکداری ترکیه شاهد گشایش بانکهای خصوصی بود که در ارتباط با گروههای بزرگ صنعتی و هولدینگها فعالیت میکردند. در سالهای گذشته یکی از هدفهای اصلی بانک مرکزی ترکیه، ثابت نگهداشتن نرخ بهره بانکی بوده است. هر چند در این زمینه موفقیتهایی به دست آمده، ولی افزایش نرخ تورم در ترکیه یکی از مهمترین معضلات اقتصادی این کشور به شمار میرود.
گشایش بانک یا نهادهای پولی و مالی خارجی
در ترکیه گشایش بانک یا شعب بانکهای خارجی، منوط به موافقت «هیات قانونگذاری و نظارت بر فعالیتهای بانکی » است. گشایش بانک یا شعبه بانک، در قالب تاسیس یک شرکت سهامی امکانپذیر است. ایجاد یک بانک دستکم به بیست تریلیون لیره ترکیه سرمایه بانکی نیاز دارد که باید به صورت نقد و بدون هیچگونه مشکلی، قابلیت انتقال به ترکیه را داشته باشد. هر گونه نهاد مالی و اعتباری، از جمله موسسات واسطهای، شرکتهای سرمایهگذاری، صندوقهای تعاونی و یا دیگر موسسات مشابه با دریافت مجوز میتوانند در ترکیه فعالیت کنند. کمترین سرمایه هر کدام از این موسسات را «هیات بازار سرمایه » تعیین میکند که بایستی همهی آن به صورت نقد وارد کشور شده و ثبت شود. افتتاح موسسات مالی و اعتباری نیز، نیازمند تاسیس یک شرکت سهامی است.
دریافت و پرداختهای نقدی
بسیاری از بانکهای ترکیه دارای خودپرداز هستند که از برخی از آنها افزون بر اسکناسهای ترکیه، امکان برداشت پولهای خارجی نیز وجود دارد. در بسیاری از شعب بانکها، افرادی که به زبان انگلیسی مسلط باشند، کم هستند. از این رو پیشنهاد میشود به شعبی که دارای بخش ارزی هستند مراجعه شود. اگر تصمیم دارید در یکی از بانکهای ترکیه حساب بانکی باز کنید، به نرخهای «کمیسیون انتقال پول» دقت کنید.
کارتهای اعتباری
استفاده از کارتهای اعتباری به ویژه در مناطق گردشگری ترکیه رواج فراوانی دارد. کارت اعتباری ویزا و مستر کارت به طور گستردهای پذیرفتهشده و پس از آنها از کارت آمریکن اکسپرس استفاده میشود. در ترکیه بانکها در گروههای زیر قرار میگیرند:
• بانکهای سرمایهگذاری و توسعهای دولتی.• بانکهای تحت مدیریت TMSF.• بانکهای سرمایهگذاری خصوصی.• بانکهای سپردهگذار دولتی.• بانکهای سرمایهگذاری خصوصی با مالکیت خارجی.• بانکهای سپردهگذاری خصوصی.• بانکهای خارجی دارای مجوز دریافت سپردههای بانکی.• بانکهای مختلط داخلی و خارجی.
برخی از مهمترین بانکهای ترکیه شامل موارد زیر میشود:
İLLER BANKASI
TÜRKİYE İHRACAT KREDİ BANKASI A.Ş.
TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.
BİRLEŞİK FON BANKASI A.Ş.
ÇALIK YATIRIM BANKASI A.Ş.
DİLER YATIRIM BANKASI A.Ş.
GSD YATIRIM BANKASI A.Ş.
NUROL YATIRIM BANKASI A.Ş.
TÜRKİYE SINAİ KALKINMA BANKASI A.Ş.
T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş.
TÜRKİYE HALK BANKASI A.Ş.
TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI T.A.O.
BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI A.Ş.
CALYON YATIRIM BANKASI TÜRK A.Ş.
MERRILL LYNCH YATIRIM BANK A.Ş.
TAİB YATIRIM BANKASI A.Ş.
ADABANK A.Ş.
AKBANK T.A.Ş.
ALTERNATİFBANK A.Ş.
ANADOLUBANK A.Ş.
OYAKBANK A.Ş.
ŞEKERBANK T.A.Ş.