نهادهای اجتماعی و دینی

ترکیه مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه، دارای مجموعه‌ای منسجم و ریشه‌دار از نهادهای اجتماعی امروزی نیست. مهم‌ترین علت این امر، نبود بخش خصوصی قوی در این زمینه است. از این رو، بیشتر نهادهای اجتماعی، نهادهای رسمی دولتی هستند. گروه‌ها و دسته‌جات سیاسی را می‌توان یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی این 

کشور به شمار آورد. تعداد و تنوع آنها شکل‌دهنده

بسیاری از ساختارها و روابط اجتماعی است.

در آخرین انتخابات رسمی این کشور نزدیک به پنجاه حزب سیاسی فعال بوده‌اند.بیشتر آنها پیشینه فعالیت طولانی ندارند، ولی ادامه فعالیت آنها موجب شکل‌گیری نهادهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی می‌شود. 

بیشتر نهادهای اجتماعی بین‌المللی در ترکیه فعال بوده و دفتر نمایندگی دارند. بسیاری از سازمان‌ها، نهاد‌ها و صندوق‌های سازمان ملل مانند یونسکو و یونیسف در ترکیه دفتر نمایندگی داشته و در سطح گسترده‌ای فعالیت می‌کنند. ترکیه دارای یک جامعه گسترده دانشگاهی است که از آن می‌توان به عنوان یکی از قوی‌ترین و تاثیرگذارترین طیف‌های اجتماعی در جامعه ترکیه یاد کرد. در این کشور بیش از هجده دانشگاه اصلی وجود دارد که بزرگ‌ترین ‌‌آنها شامل دانشگاه استانبول، دانشگاه گالاتاسرای، دانشگاه مرمره، دانشگاه آنکارا، دانشگاه آتاتورک، دانشگاه قونیه و دانشگاه دیارالبکر می‌شوند. بیشتر دانشگاه‌ها در شهرهای استانبول و آنکارا ساخته شده است. در این دانشگاه‌ها، شمار فراوانی دانشجوی خارجی از جمله دانشجویان ایرانی حضور دارند. جامعه دانشگاهی ترکیه تاثیر زیادی در روابط سیاسی و اجتماعی حاکم بر ترکیه دارد.
همان‌گونه که گفته شد، بیش از 99 درصد از جمعیت ترکیه را مسلمانان تشکیل می‌دهند که در میان آنها نیز مذاهب اسلامی حنفی، شافعی، علوی و شیعه دیده می‌شوند. ولی با این وجود، به دلیل ماهیت سکولار حکومت ترکیه، یافتن نهادهای سازمان یافته و فعال در سطح جامعه‌ این کشور چندان ساده نیست. مساجد ترکیه به دلیل معماری بسیار زیبای آنها، در جهان اسلام بسیار مشهور هستند. ولی این مساجد بیشتر محل جذب‌ گردشگر و انجام فرایض فردی دینی هستند. نماز جمعه در سطح شهرهای ترکیه برگزار می‌شود، ولی در آنها نیز مسایل و روابط اجتماعی پیگیری چندانی نمی‌شود. آتاتورک پس از بستن مساجد، خانقاه‌ها، طریقت‌ها و دایره‌ مشایخ عثمانی، برای زیر نظر داشتن دین اسلام در ترکیه، در سال 1924 میلادی «دیانت ترکیه» را تاسیس کرده که تا به حال نیز تداوم یافته است. دیانت بزرگ‌ترین یار دولت لاییک است و دولت به وسیله دیانت، مسلمانان را زیر نظر می‌گیرد و کنترل می‌کند. بعضی از مواد قانون اساسی ترکیه در این خصوص چنین است:

• خارج شدن دیانت از ارزش‌ها و اهداف آتاتورک، جرم است.
• دیانت حق ندارد در بعد سیاسی اسلام کاری انجام دهد و در غیر این صورت پیگرد قانونی دارد.
• دیانت تنها می‌تواند احکام نماز، روزه، حج و مانند آن را به مردم بیاموزد. 
• دیانت یک موسسه منصوب به دولت لاییک است. 

بیش از 150 مسجد در ترکیه خالی است و عبادت در آن انجام نمی‌شود. در این کشور بیش از هفتاد هزار مسجد وجود دارد که به جز مساجد شیعه، همگی زیر نظر دیانت است. دیانت هر هفته خطبه‌های جمعه مساجد را مشخص می‌کند و هر هفته در همه مساجد، تنها یک خطبه خوانده می‌شود.
در ترکیه شبکه گسترده‌ای از خانقاه‌ها و تمایلات درویشی وجود دارد، شاید این نهاد را بتوان مهم‌ترین نهاد دینی موجود در این کشور دانست. صوفی‌گری و نظام درویشی در میان ترک‌ها طرفداران زیادی داشته و در بافت‌ اجتماعی این کشور جایگاه و منزلت خاصی دارد. شهر «قونیه» که آرامگاه مولانا است، مرکز فعالیت‌های خانقاهی در ترکیه است. 
استانبول شهر مهم تاریخی، فرهنگی و اقتصادی ترکیه است که بخش مهم آن در قسمت اروپایی قرار گرفته و یکی از پرجاذبه‌ترین شهرهای ترکیه برای گردشگری و جهانگردی به شمار می‌آید. این شهر طی هزاران سال پایتخت سه امپراتوری روم، بیزانس و عثمانی بوده است. 

کلیساهای مسیحیان ترکیه

هفت کلیسای Philadelphia , Sardis, Thyatira, Pergamum, Smyrna, Ephesus و Laodicea که از آنها در کتاب وحی نام برده شده، در ترکیه واقع شده‌اند. کلیسای سنت پیتر در آنتالیا در جنوب ترکیه، به عنوان اولین محل عبادت مسیحیان، غاری بوده است که پیتر روحانی در آنجا موعظه می‌کرده است. 
در سال 1963 میلادی، پاپ این محل را به عنوان نخستین کلیسای جامع به جهان معرفی کرد. هر ساله در 29 ژوئن، بسیاری از مسیحیان از دیگر کشورهای جهان برای زیارت به این کلیسا سفر می‌کنند. 

http://www.tehranitc.com